Müziğin Paşası, Sanat Güneşimiz : Zeki Müren
Zeki Müren.. O, bizim dertlerimize adeta güneş gibi doğmuş, içimizi ısıtan sesiyle bizi duygudan duyguya sürüklemiş unutulmayan eşsiz sesin sahibi. Yorumcu, besteci, söz yazarı.. Hatta oyuncu ve şair. Tam bir sanat adamı.. O bizim sanat güneşimiz..
Sert bir kışa girişin hüzünlü melodisidir Zeki Müren.. Kaya ve Hayriye Müren çiftinin oğulları olarak, 1931 yılının Aralık ayında Bursa‘da ahşap bir evde açar gözlerini dünyaya.
İlk ve orta öğrenimini Bursa‘da tamamlayan Zeki Müren, daha sonra babasına İstanbul‘da eğitimine devam etmek istediğini söyleyince onun da bunu kabul etmesiyle birlikte liseyi İstanbul Boğaziçi Lisesi’nde okuyarak birincilikle tamamladı. Lise eğitimi boyunca; ünlü bir müzisyen Agopos Efendi ve ud sanatçısı Kirkor Efendi‘den dersler aldı. Takip eden yıllarda; Refik Fersan ve Şerif İçli hocalardan Klasik Türk müziğine dair makam, usul ve öğretiler edindi. Şükrü Tunar ile birlikte besteleme çalışmaları gerçekleştirdi. 1949 yılında, ilk şarkısı ve akrostiş stile sahip olan eseri “Zehretme bana hayatı cananım”ı besteledi.
“Zehr’etme bana hayatı cananım
Elemlerle doldu benim her anım
Kederinle yanıp sönse de canım
İnan ki ben sana yine hayranım..”
Daha sonra İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi‘nde (Mimar Sinan Üniversitesi) Yüksek Süsleme Bölümü, Sabiha Gözen Atölyesi’nden mezun oldu.1950 yılında daha üniversite öğrencisi iken; 186 kişi arasından birinci seçildi ve İstanbul Radyosu sanatçıları arasına katılmış oldu böylece.
1 Ocak 1951 tarihinde, sanatçı Perihan Altındağ‘ın rahatsızlanmasından dolayı Zeki Müren; onun yerine İstanbul Radyosu‘ndaki bir programda sahne aldı ve 45 dakikalık canlı performansıyla çok beğenildi.
Bu konserden önce, çıkarılan ilk plağında ise Şükrü Tunar‘ın güftesiyle “Bir Muhabbet Kuşu” şarkısını seslendirmişti
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=JTaWXBgzuf0[/youtube]
Zeki Müren artık düzenli olarak radyolarda eserler seslendiriyordu. Bu programlar yıllarca sürdü. İlk sahne konserini ise 26 Mayıs 1955 tarihinde gerçekleştirdi. Sesiyle değil, sahnedeki duruşuyla kendi tasarladığı kıyafetlerle bile özgün ve özverili duruşunu gözler önüne seriyordu.
1955 yılında, Türkiye‘de de ilk kez verilmiş olan “Altın Plak” ödülünün de “Manolyam” adlı eseri ile sahibi olmuştur.
Şiire de ilgisi olan Zeki Müren, 1965 yılında yaklaşık 100‘e yakın şiirinin yer aldığı “Bıldırcın Yağmuru” adlı kitabı çıkarmıştır.
“Beni Bursa sokağında vurdular
Güneşi olmayan bir sabahta.
Yeşil şarap aktı bileklerimden,
Bir çöpçünün nasırlı eli saçlarımda.
“Picadilly” kızları öbek öbek göz pınarlarımda,
Sarhoşlar avuçlarımda yürüdü.
Ömür çizgim bir postalın kabarasında.
Güneşi olmayan bir sabahta
Beni Bursa sokağında vurdular.
Küf kokan kızlar taşıdı kollarımdan.
Terli köy çocukları,
İşkembe işkembe eller,
Sarımsı sarımsı dişler..
Tüm sarı ne varsa, tüm solgun her şey,
Eflatun gözler, siyah dudaklar,
“Picadilly” kızlarında.
Beni Bursa sokağında vurdular
Bir akşam gazetesinde salya salya ismim.
Karakol taşları hep soğuk mudur?
Ağustos’ta da nem nem midir merdivenler?
O günden beri güneşsiz sabahlardan korkarım.
O günden beri..
O sokağın her taşında ben varım..”
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=9daeMlWjHXw[/youtube]
Müzik kariyerinin yanında, 1954 yılında Cahide Sonku ile başrolünu paylaştığı “Beklenen Şarkı” filminde rol alarak sinema dünyasına da atılmış oldu. Böylece insanlar artık onu sadece sesiyle değil, görüntüsüyle birlikte daha da tanımaya başlamıştı. Sineması macerası devam eden Zeki Müren; Belgin Doruk, Türkan Şoray gibi isimlerle de çalışarak yaklaşık 18 filminde yer almıştır.
1966 yılında Cüneyt Gökçer‘in yönetmenliğinde; “Çay ve Sempati” adlı tiyatro oyununda da yer almıştır.
1991 yılında “Devlet Sanatçısı” seçilmiştir.
Zeki Müren; kendine has karakteriyle de dikkatleri üzerine topladıysa da o sevenlerine karşı her zaman saygılı ve sevgi dolu olmuştur. Üretken, çalışkan ve özverili bir sanatçı olmayı kendine borç bilmiştir.
Albümleri
- Sorma (1992)
- Doruktaki Nağmeler (1991)
- Dilek Çeşmesi (1990)
- Zirvedeki Şarkılar (1989)
- Ayrıldık İşte (1989)
- Gözlerin Doğuyor Gecelerime (1988)
- Helal Olsun (1987)
- Masal (1986)
- Aşk Kurbanı (1985)
- Hayat Öpücüğü (1984)
- Eskimeyen Dost (1982)
- Kahır Mektubu (1981)
- Sükse (1979)
- Nazar Boncuğu (1978)
- Mücevher (1977)
- Güneşin Oğlu (1976)
- Pırlanta (1-4; 1973)
- Senede Bir Gün (1970)
“Ağarsın saçlarım, solsun yanağım.
Adını anmaktan yansın dudağım.
Bu aşka canımı adayacağım.
Yeter ki gel bana.. Senede bir gün..”
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=zpLpjUvHchU[/youtube]
Vefatından Sonra Çıkarılan Albüm Çalışmaları
- Muazzez Abacı ve Zeki Müren Düet (2000)
- Zeki Müren: 1955-1963 Kayıtları (2002)
- Selahattin Pınar Şarkıları (2005)
- Saadettin Kaynak Şarkıları (2005)
- Batmayan Güneş (2006)
- Baş Başa Radyo Günleri (1,2,3; 2008)
- Lunapark Konseri (2009)
- Saklı Kayıtlar 1952-1984 (2009)
“Ayrılık yaman kelime.
Benzetmek azdır ölüme.
Kim uğrarsa bu zulüme..”
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=rAFcUdBT1q4[/youtube]
Yer aldığı Filmler..
- Rüya Gibi (1971)
- Aşktan da üstün (1970)
- İnleyen Nağmeler (1969)
- Kalbimin Sahibi (1969)
- Kâtip (1968)
- Hindistan Cevizi (1967)
- Düğün Gecesi (1966)
- Hep O Şarkı (1965)
- İstanbul Kaldırımları (1964)
- Bahçevan (1963)
- Hayat Bazen Tatlıdır (1962)
- Aşk Hırsızı (1961)
- Gurbet (1959)
- Kırık Plâk (1959)
- Altın Kafes (1958)
- Berduş (1957)
- Son Beste (1955)
- Beklenen Şarkı (1953)
Şu uçak sahnesi nasıl unutulabilir ki..
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=APQMZTx1Lmo[/youtube]
Kendisine Ait Eserler
- “Aldattın Beni Seviyorum Diye Kalbimi Yaktın”
- “Ayrılık Ölümden Beter”
- “Bağrımda Bir Çöl Güneşi”
- “Bahçevan” [youtube]https://www.youtube.com/watch?v=WhR1otBXVXs[/youtube]
- “Bir Demet Yâsemen Aşkımın Tek Hâtırası” [youtube]https://www.youtube.com/watch?v=ncHk70x0kf8[/youtube]
- “Bir Gönül Hikâyesi Anlatırdı Gözlerin”
- “Bir Şarkı Söyle de Kanasın Ruhum”
- “Bir Tatlı Tebessümün Bin Vuslata Bedeldir”
- “Bir Tatlı Yalan Olsa Bile Sevmeyi Va’d Et”
- “Bir Yaz Yağmuru Gibi Geçiverdi Aşkımız”
- “Bir Yaz Sabahı Gözlerimin Ufkuna Erken”
- “Bu Aşkın Iztırabı Bilmem Ne Zaman Biter”
- “Bu Hazan Yine Kalbim Mâzîden Daha Kırık”
- “Bu Yağmur Seni Bana Getirsin”
- “Bülbül Aşıkmış Güle”
- “Bülbülü Üzer Gülün Dikeni”
- “Çok Severdim Bilirsin”
- “Devâ Bulmayacak mı Kalbimdeki Bu Yara”
- “Dolarken Gönlüme Bir Tatlı”
- “Doymadım Ben Gençliğime Ömrüme”
- “Elveda Geçti Artık Güzel Günler”
- “Gece Kirpikli Kadın”
- “Gelirsin Bir Gün Diye Bekledim Sana Kandım”
- “Gözlerinin İçine Başka Hayal Girmesin” [youtube]https://www.youtube.com/watch?v=nDc2j_abqqc[/youtube]
- “Gurbet Akşamlarında Hasretinle İnlerim”
- “Hasretin Acısı Kalbi Dağlıyor”
- “Hayat Bazen Tatlıdır Sevenler Kanatlıdır”
- “Hep O Şarkı”
- “Her Gün Eski Bir Rüya Uykusuz Gözlerimde”
- “Hülyalı Geceler”
- “İlk Aşkım Tek Güneşim”
- “İnanmam Artık Sana Bütün Sözlerin Yalan”
- “Kalbimdeki Tek Hatıranın Rengi Solarken”
- “Kınalı Keklik idim Kanadımı Kırdılar”
- “Leyla, Sende Buldum Aşkımı Kederimi”
- “Manolyam” [youtube]https://www.youtube.com/watch?v=DVHwqLPVOu8[/youtube]
- “Mazimi Unut Gel Kalbime Koy Başını”
- “Mahzendeki Şarap Gibi” [youtube]https://www.youtube.com/watch?v=fF2kVkBA30g[/youtube]
- “Nazlı Bir Çiçek Gibi”
- “Ömrüm Senin Olsun”
- “Ruhumda Yine Aşk Bestesi Var”
- “Rüzgarlara Kapılmış Kuru Yaprak Misali”
- “Seni Sevmek Sana Yanmak Senin Olmak Dileğim”
- “Sensiz Saadet Neymiş Tatmadım Bilemem ki” [youtube]https://www.youtube.com/watch?v=lAdG_9TdUGE[/youtube]
- “Söğüt Dalından İncesin”
- “Şimdi Uzaklardasın Gönül Hicranla Doldu” [youtube]https://www.youtube.com/watch?v=SDUbY8f0_qY[/youtube]
- “Tekrar Bana Dönsen Yine beni Sevsen”
- “Yaprak Dökümü Mevsimi Geldi”
- “Yaşamak Zevki Verir Ruhuma Sonsuz Kederim”
- “Yoksun Bu Gece Ah Yine Zehroldu Şarabım”
- “Zehretme Hayatı Bana Cananım”
Çoğu zaman, onunla birlikte kederlendik.. Onunla birlikte kendimizi bulduk. Sevdik, sevildik, büyüdük..
“Deli gibi sevecek,
Ömür boyu sürecek,
Gözlerimde tütecek,
Bir sevgi istiyorum..”
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=xLCg6aPKDWI[/youtube]
Selami Şahin eserleri bile onda başka türlü vücut bulmuştur..
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=UvqKZvfPmzo[/youtube]
Evet, dans ettiği kişi Neşe Erberk‘ten başkası değil..
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=Itp8a7mZtKc[/youtube]
Peki Sezen Aksu‘nun bir eseri ise..
“Ah bu yangın beni öldürüyor yavaş yavaş
Kor kor ateşler yanıyor, içimde
Aşkı beni kül ediyor..”
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=Gxaa3AG9Z8s[/youtube]
O bizim sanat güneşimiz.. Başkasının değil.
“Öyle dudak büküp hor gözle bakma, bırak, küçük dağlar yerinde dursun..
Çoktan unuturdum ben seni, çoktan, ah bu şarkıların gözü kör olsun..”
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=oCXfMJnGWaA[/youtube]
Daha ne desin..
“Kimsesizlerin kimsesiyim; kimsesizim.
Yalnızların yalnızıyım; yalnızım.
Dertlilerin dertlisiyim; dertliyim.
Aşıkların aşkıyım; aşıkım..”
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=4jkKmye1OeI[/youtube]
Bu büyük sanatçı; sonbaharın hüzünlü bir mevsiminde, Eylül’ün 24’ünde; o güneş kayıp gidiyor aramızdan.. Fakat bizlere, özgün duruşunun arkasındaki o benzersiz sesini ve eserlerini bırakıyor. Gelmez bir daha böylesi diyerek, gururlu bir şekilde hüzünleniyoruz biz de gidişinin ardından..
Böylece, bir 24 Eylül günü onu biz de anmak istedik.
Onu anlatan, çok beğendiğimiz bu kısa animasyonu da paylaşarak yavaş yavaş yazımıza veda ediyoruz.
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=NDB8ll3okUE[/youtube]
Bir de kendi dilinden Zeki Müren var..
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=URH63ZWMrUQ[/youtube]
“Gülünüz.. Siz de gülünüz.. Lütfen sizler de gülünüz..”
[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=v66nQk8gw38[/youtube]
Evet.. Gülelim..
Sevgiyle kalın..