Martin Guerre’in Dönüşü
Martin Guerre 1548 yılında savaşa gider ve yıllar sonra eve döndüğünde hiçbir şey eskisi gibi değildir. Martin Guerre artık kimliği ve hayatı çalınan sıradan bir Fransız köylüsüdür. Adını, ailesini, evini kısacası hayatını başka bir adam ele geçirmiştir. Guerre’nin karısını bile ikna edecek kadar başarılı olan bu dolandırıcının adı Arnaud Du Tilh. (1524-1560)
Guerre’nin geri dönüş hikayesi ve Du Tilh’in sahtekarlık ve zina ile yargılanıp suçlu bulunması romanlara, filmlere, çizgi filmlere, bilimsel kitaplara ve hatta müzikale bile konu olmuştur.
1982 yapımı Martin Guerre’in Dönüşü adlı filmi 1996 yılında sahnelenen Martin Guerre adlı müzikal izler. Hikayenin Amerikan İç Savaşı sırasında geçen kurgusal versiyonu olan ‘Sommersby’ ise 1993 yılında yayınlanır.
Gerçek Martin Guerre Güney Fransa’da dünyaya gelmiştir. Çocukken ailesiyle göç ederek Artigald köyüne gider. Karısı Bertrande ile orada evlenir. Guerre 1548 yılında askere alınmadan önce bir çocukları olur.
Guerre 8 yıl boyunca ortadan kaybolur.Bertrande çocuğunu yalnız başına büyütür. Bir gün kapı çalar ve Du Tilh geliverir.Sahtekar Bertrande’nin kocasına çok benzemekte, onun gibi konuşmakta, davranmaktadır. Ayrıca Guerre’nin hayatına dair pek çok ayrıntıyı da bilmektedir. Tüm şüphelere rağmen hem Bertrande hem de köy halkı Du Tilh’in, Guerre olduğuna ikna olur.
Martin’in amcası Du Tilh’in Guerre olduğuna inanmaz ve 1559 yılında onu yeğeninin yerine geçmekle suçlar. Du Tilh mahkemede dolandırıcılık ve zina suçuyla yargılanır. Mahkeme sonucunda 1560 yılında ölüm cezası alır.
Du Tilh mahkeme sonucunu temyize götürür. Bu sırada beklenmedik bir olay meydana gelir.Mahkeme temyiz talebini dinlerken gerçek Martin Guerre tahta bir bacakla mahkeme salonundan içeri girer.
Guerre şaşkına dönen hakimlere İspanya ordusuna katıldığını söyler. Guerre Fransızlar’a karşı savaşırken bacağını kaybetmiştir.Daha sonra bir manastırda tedavi gördüğünü anlatmıştır.
Guerre’nin ailesi tek bacaklı adamın gerçek Guerre olduğunu söyler. Du Tilh ise dolandırıcılık ve zina suçundan dolayı o yıl eylül ayında asılır.
Du Tilh’in sahtekarlığı ve Guerre’nin dönüş hikayesi tüm Fransa’ya yayılır.
Michel de Montaigne (1533-1592) Du Tilh’in yargılanmasına tanık olur. Denemelerinden birinde bu olaydan bahseder.Kesin gerçeğe ulaşmanın imkansızlığına örnek olarak yapılan yargılamayı gösterir.İdam cezasını eleştirir.
Guerre başta karısına kızsa da daha sonra onun da kandırılmış olduğunu kabul eder.
Bir rivayete göre Bertrande gelen adamın aslında Martin olmadığını bildiği sesini çıkarmadığını söyler. Çünkü 16. Yüzyılda kocasız bir kadın olarak yaşamak zordur ve gelen adam Bertrande’ye iyi davranmaktadır. Bu yüzden de Bertrande yalan karşısında sessiz kalmıştır.
Tarihçi Robert Finlay ise 16. Yüzyılda köyde yaşayan ‘saf’ bir kadının 20. Yüzyılda yaşayan bağımsız ve güçlü kadın portresiyle kıyaslanmaması gerektiğini söyler.
