Dileklerinizi Hazırlayın; Hıdrellez Geldi!
Hıdrellez, bütün Türk dünyasında bilinen bayramlarımızdan biridir. Hıdrellez’de Hızır ve İlyas Peygamber’in yeryüzünde buluştuklarına inanılır ve bu buluşma kutlanmaktadır.
Hızır ve İlyas sözcükleri birleşerek halk ağzında hıdrellez şeklini almıştır.
Halk arasında kullanılan takvime göre eskiden yıl ikiye ayrılıyordu. 6 Mayıs’tan 8 Kasım’a kadar olan süre yaz mevsimi Hızır Günleri olarak da bilinirdi.8 Kasım’dan 6 Mayıs’a kadar olan süre ise kış mevsimini yani Kasım Günlerini oluşturmaktaydı.6 Mayıs Günü kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başlaması olup halk tarafından kutlanıp bayram yapılacak bir olay olarak görülmüş.
Hıdrellez Bayramı’nı ve Hızır inancını tek bir kültüre mal etmek imkansızdır. İlk çağlardan itibaren Mezopotamya, Anadolu, İran, Yunanistan ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar ya da yazın gelişiyle ilgili bazı tanrılar adına çeşitli tören ve ayinlerin düzenlendiği görülür.
Hızır’ın hayat suyu (ab-ı hayat) içerek ölümsüzlüğe ulaştığını, zaman zaman insanlar arasında dolaşıp zor durumda olanlara yardım ettiğine dair yaygın bir inanç vardır. Hızır bolluk-bereket dağıtan, sağlık veren, Allah katında ermiş biri olarak kabul edilir. Hızır’ın kim olduğu, yaşadığı yer ve zaman belli değildir.
Hıdrellez Bayramı ülkemizde 6 Mayıs tarihinde kutlanır. Bugün baharın ve doğanın uyanmasının ilk günü olarak Hristiyanlarca da kabul edilir; bu günü Ortodokslar Aya Yorgi, Katolikler St.Georges Günü olarak kutlarlar.
Hıdrellez Gelenekleri
Para Dolu Çanta/Kese Hıdrellez Sabahı Açılır
Gece gül ağacının dibine bırakılan kese/çanta Hıdrellez sabahı açılır ve insanlar kendi parasını alıp cüzdanında saklar. Bunun bolluk-bereket getirdiğine inanırlar.
41 Taș
Deniz ya da dere kenarından 41 taş toplanıp dilek tutulur. Bu taşlar bir yıl saklanır ve sonraki Hıdrellez’de taşlar suya atılır, yenileri toplanır.
Ateş Üzerinden Atlama
İnsanlar ateşin üzerinden sağlıklı olmak, hastalıkları defetmek amacıyla 3 kez atlar. Aynı zamanda ateş üzerinden atlanırken tutulan dileğin o yıl gerçekleşeceğine inanılır.
Bolluk ve Bereket İçin Çamurdan Ev
Bayram sabahı akarsu yanında çamurdan ev yapılır ve içine buğday yerleștirilir. Buğdayın bolluk ve bereket getireceği düșünülür. Evdeki bakliyat kavanozlarının ağzı açık bırakılır, eve bereket geleceğine inanılır.
Ev Sahibi Olmayı Dileyenler
Hızır günü arifesinde yiyecek kaplarının ağzı, ambarların kapıları, para keselerinin ağzı açık bırakılır.
Ev, araba, bağ gibi șeyler isteyenler küçük bir modelini yaparak ya da resmini çizip gül ağacının dibine gömerek isteklerine kavușmak isterler. Ben uğraşmam derseniz gül ağaçlarının dallarına kurdele de bağlayabilirsiniz.
Bekarların Bahtı Açılsın Diye Törenler
Baht açma törenleri oldukça yaygındır. Kısmetini açtırmak isteyenler yüzük, küpe gibi ziynet eșyalarını çömleğe atarlar. Çömleğin üzerine su eklenir, ağzı kapatılır ve gül ağacının dibinde bekletilir. Ertesi gün toplanıp çömleği açarlar ve maniler eșliğinde eșyalarını alırlar.
Genelde bayram günü Anadolu halkı tarafindan beyaz elbiseler tercih edilir.
Hıdrellez günü hiçbir canlıya zarar verilmez, kalp kırılmaz. Çiçek toplanmaz, ot koparılmaz.
Hıdırellez günü, açların doyurulması, dargınların barıştırılması için çaba gösterilir.
Yoğurt çalınır(yapılır) ama içine maya eklenmez. Eğer yoğurdunuz olduysa Hızır size uğramıș kabul edilir.
Hıdrellez sabahı erken uyanılır. Kapı ve pencereler açılarak sabahın bereketinden faydalanmak ister insanlar.