Krallar Vadisi’nde Bir Hırsız: Amenpanufer
Amenpanufer M.Ö. 1111 yılında Mısır firavunlarının mezarlarını soyarken suçüstü yakalanmış bir hırsızdır.
Antik Mısır’da mezar soygunculuğu ciddi bir suç olarak kabul ediliyordu.
Amenpanufer yakalandı ve işkenceyle sorgulanıp suçu itiraf ettirildi. Amenpanufer davası insanlık tarihinin kayıt altına alınan ilk davalarından birisidir.
Tarihçiler, yargılama sürecinde yaşananları Mısır Devleti’nin zayıflamasının göstergesi olarak kabul ettiler.Devlet o kadar zayıflamıştı ki krallarının mezarlarını bile koruyamamaktaydı.
Amenpanufer Teb yakınlarında bulunan taş ocağında çalışan bir işçi olarak mahkeme kayıtlarına geçti.Yedi kişilik çetesiyle Mısır firavunlarının gömülü olduğu Krallar Vadisi’nde bulunan mezarlara gizlice girmiş, mumyalarla birlikte gömülmüş altın ve mücevherleri çalmışlardı.
Mezarları yağmalayanlar sadece Amenpanufer ve çetesi değildi. Çoğu sanatçı ve zanaatkar Krallar Vadisi’nde çalışırken bu suça bulaştı. 9. Ramses çalışanların maaşlarını ödemeyince hırsızlık yaygınlaştı. Amenpanufer’i cezalandıran firavun 9. Ramses’in mezarı da soyuldu ve mumyası 1881’de dokunulmamış olarak bulundu.
Sorgu sırasında Amenpanufer mezar hırsızlığını yıllardır yaptığını ve bunu ‘alışkanlık’ haline getirdiğini itiraf etti. Yargılanırken daha önce de iş üzerinde yakalandığını ama serbest kalmak için yerel bir memura rüşvet verdiğini itirafına ekledi. Mezar soygunculuğunu araştırmak için firavun tarafından bir kraliyet komisyonu kuruldu. Ünlü hırsızın yakalanması böyle mümkün oldu.
Amenpanufer 500 yıl önce hüküm süren Kral 2. Sobekemsaf’a ait mezarı yağmaladığını itiraf etti. İtirafı öncesinde işkence görmüştür. İşkence sonrasında suçu nasıl işlediğini ayrıntılarıyla anlattı.Papirüslere yazılmış olan yargılama kayıtlarına 19. Yy’da ulaşıldı.
Mezar soygunculuğu o kadar arttı ki Mısırlı yöneticiler Teb’in etrafındaki mezarları korumaya çalışmaktan vazgeçtiler.Mumyaları birkaç merkeze taşıyıp, bu noktaları koruma altına aldılar.
Hikayenin sonrasında Amenpanufer’in başına ne geldiğine dair bilgi kayıtlarda yoktur.Mısırlılar mezar soygunculuğunu tanrılara işlenmiş bir suç olarak kabul ediyorlardı. Bu yüzden mezar soyguncularına verilen cezalar da genel olarak son derece ağırdı.
Amenpanufer’in başına ne geldi bilemeyiz ama başına ne geldiyse son derece korkunç olduğunu söyleyebiliriz.Mezar soygunculuğu ile suçlanan bir adam ‘Hırsızların başına neler geldiğini ve çektikleri acıları gördüm.Böyle bir şeye tanıklık ettikten sonra benzer bir ölümü nasıl göze alabilirim?’ demesi olayı özetler niteliktedir.
